Kalendarz Wydarzeń

W dniu 3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni w Warszawie przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Jej celem było ratowanie Rzeczypospolitej. Była drugą na świecie po konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, obowiązków i praw obywateli. Konstytucja zmieniła ustrój na monarchię konstytucyjną, zabrała prawa głosu szlachcie, która nie posiadała ziemi, zrównała do nich mieszczan, a chłopów wzięła pod ochronę państwa. Zniosła również liberum veto. Ustanowiła trójpodział władzy. Ustawodawczą stanowił parlament, który składał się z Sejmu i Senatu. Funkcja wykonawcza była w rękach króla. Władzę sądowniczą miał sprawować trybunał. Nad ustawą pracowali: król Stanisław August Poniatowski, Aleksander Linkowski, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki, Stanisław Staszic, Cipione Piattoli, Stanisław Małachowski. Ostateczna wersja projektu powstała spod ręki Hugona Kołłątaja. Obrady odbywały się na Zamku Królewskim w Warszawie, strzeżonym przez Gwardię Królewską i wojska Józefa Poniatowskiego. Po emocjonujących obradach, które miały wielu przeciwników, Konstytucję przyjęto bez czytania większością głosów. 

Konstytucja obowiązywała tylko przez 14 miesięcy, została obalona przez armię rosyjską wraz z konfederacją targowicką, po przegranej wojnie polsko – rosyjskiej. Dokument ten spowodował wrogość wielu narodów, co między innymi przyczyniło się do kolejnych rozbiorów Polski. Według Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja ustawa ta była "ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny".

Mimo wszystko pamięć o tych wydarzeniach przetrwała rozbiory, a po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku ustanowiono Święto Konstytucji 3 Maja.