Kalendarz Wydarzeń

Akademia Zdrowia i Urody

Elektrolity - nazwa coraz częściej spotykana w mediach, znana zapewne każdemu, ale czy wiemy, co dokładnie się pod nią kryje i jakie ma znaczenie dla naszego zdrowia.

Z chemicznego punktu widzenia, elektrolity są to wodne roztwory jonów, które mają zdolność przewodzenia prądu elektrycznego. Być może brzmi tajemniczo, ale elektrolity są obecne wcałym organizmie - we wszystkich komórkach i płynach ustrojowych, i są nieodzownie związane z jego prawidłowym funkcjonowaniem. Do najważniejszych elektrolitów ludzkiego organizmu zaliczamy sód, potas, wapń oraz magnez.

Sód jest podstawowym jonem osocza krwi i uczestniczy w utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia tętniczego. Jego zawartość w osoczu decyduje o ilości wody wydalanej z organizmu. Sód bierze również udział w prawidłowym przewodzeniu impulsów nerwowych. Stan zmniejszonego stężenia sodu w osoczu krwi nazywamy hiponatremią. Może do niego dojść w wyniku wzmożonej potliwości (np. po wysiłku, w wysokiej temperaturze), biegunki, wymiotów czy dysfunkcji nerek. Również niedoczynność tarczycy może skutkować niedoborem sodu w organizmie. W efekcie często pojawiają się nudności, bóle głowy, zaburzenia snu, drażliwość, ogólne osłabienie, skurcze i drgawki mięśniowe. Znaczne obniżenie stężenia tego jonu może prowadzić nawet do obrzęku mózgu.

Potas uczestniczy w przewodnictwie nerwowym oraz w procesie skurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego. Niedobór potasu może mieć poważne konsekwencje tj. zaburzenia rytmu serca - uczucie kołatania, bolesne skurcze mięśni, zwłaszcza w obrębie łydek, wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Do wymienionych stanów najczęściej dochodzi w wyniku niedoboru potasu w diecie, nadmiernego spożywania kawy, stosowania niektórych leków moczopędnych, przeciwastmatycznych, insuliny, a także na skutek niektórych chorób - niewydolności nerek.

Wapń - zdecydowana większość tego pierwiastka znajduje się w kościach, ale wapń w postaci jonowej pełni równie ważne dla organizmu funkcje. Jest niezbędny, aby proces krzepnięcia krwi mógł zachodzić prawidłowo, uczestniczy w procesie skurczu mięśni oraz warunkuje prawidłowe uwalnianie przekaźników w układzie nerwowym. Jego stężenie w osoczu reguluje wydzielana przez tarczycę kalcytonina oraz produkowany w przytarczycach parahormon. Oba hormony działają przeciwstawnie - parahormon zwiększa wchłanianie wapnia z jelit, zmniejsza jego wydalanie, a w warunkach niedoboru może powodować uwalnianie wapnia z kości. Kalcytonina ma dokładnie odwrotne właściwości. Stan niedoboru wapnia w osoczu krwi (hipokalcemia) może prowadzić do drętwienia i skurczu mięśni kończyn, twarzy i klatki piersiowej, bólu głowy, utraty świadomości, napadów astmy czy światłowstrętu. Najczęstszą przyczyną takiego stanu są: niedostateczna podaż wapnia z pożywieniem lub niedoboru witaminy D.

Magnez w organizmie ludzkim odgrywa podobną rolę jak wapń - jest budulcem kości, uczestniczy w procesie skurczu mięśni, a także jest katalizatorem wielu reakcji enzymatycznych. Do niedoboru magnezu mogą doprowadzić przede wszystkim niedostateczna podaż, upośledzone wchłanianie na skutek zaburzeń trawienia lub wchłaniania, wzmożone wydalanie spowodowane stosowaniem niektórych leków  lub chorobami nerek. Niekorzystne efekty przynosi też nadmierne spożycie kawy. Na skutek zmniejszonego stężenia magnezu we krwi mogą się pojawić drżenie kończyn, skurcze mięśni, kołatanie serca, obniżenie nastroju, apatia, zaburzenia nerwicowe, problemy z koncentracją.

Krótka charakterystyka czterech najważniejszych elektrolitów naświetla ich kluczowe znaczenie dla organizmu. Niedobór elektrolitów jest bardzo niebezpieczny, bo prowadzi do zaburzenia pracy układów wewnętrznych. Kiedy dochodzi do nadmiernej utraty wszystkich elektrolitów, najczęściej na skutek odwodnienia, pojawiają się najczęściej następujące objawy:  drżenie mięśni, obrzęki kończyn dolnych, omdlenia, nudności, mdłości, bóle i zawroty głowy, senność, zmęczenie, osłabienie, utrata apetytu. Odwodnienie może być stanem zagrażającym nie tylko zdrowiu, ale nawet życiu. Kiedy za oknem robi się coraz cieplej, a rozmaite aktywności fizyczne stają się znowu nieodłączną częścią słonecznych wiosennych iletnich dni, warto pomyśleć ouzupełnianiu elektrolitów. Prawidłowa dieta warunkuje dostarczenie odpowiednich ilości tych pierwiastków do organizmu, jak również innych minerałów, witamin i substancji niezbędnych dla zachowania dobrego zdrowia oraz samopoczucia. Warto jednak mieć pod ręką elektrolity dostępne w aptece, które w razie potrzeby należy wypić, aby przywrócić równowagę wodno-elektrolitową organizmu.

Pijmy dużo wody aby uzupełniać niedobory elektrolitów i pozostawać w dobrej kondycji. „„