Kalendarz Wydarzeń

Ciekawostki historyczne – mity i legendy minionych czasów

Związek Marii z Łączyńskich Walewskiej i Napoleona Bonaparte był jednym z najsłynniejszych romansów XIX wieku. Do dziś jest owiany wieloma tajemnicami, a jego owocem był syn Aleksander Colonna-Walewski – późniejszy minister spraw zagranicznych Cesarstwa Francuskiego. Postać Marii Walewskiej nierozłącznie kojarzy się z Pałacem w Walewicach, choć mieszkała w nim zaledwie kilka lat. Dziś po niej nie zostało w nim praktycznie żadnych pamiątek, jej czasy pamiętają zaledwie niektóre parkiety, sztukaterie i XIX-wieczny kominek.

Maria Łączyńska urodziła się 7 grudnia 1786 roku w pałacu w Kiernozi w okolicach Łowicza. Pod koniec 1804 r. niespełna 18-letnia Maria została wydana za szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, 70-letniego wówczas Anastazego Walewskiego z Walewic. Była już wtedy w trzecim miesiącu ciąży, a ojcem dziecka był prawdopodobnie rosyjski oficer Arkadij Suworow, spokrewniony z feldmarszałkiem rosyjskim; na ten związek nie zgodziła się rodzina Marii. Ślub był więc - jak uważa część historyków - transakcją wiązaną. „Ponieważ Maria, wówczas niespełna 18-letnia panna była już w trzecim miesiącu ciąży, więc ten ślub miał ratować jej honor. Z drugiej strony majątek Anastazego Walewskiego nie był w zbyt dobrej kondycji finansowej, więc posag, który wniosła wówczas Maria Łączyńska, podratował jego sytuację”. Po niespełna trzech latach małżeństwa w 1807 r. Maria poznała najważniejszego wówczas człowieka w Europie, ale i na świecie - cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte. Najprawdopodobniej do pierwszego spotkania doszło na słynnym balu w Warszawie.  Walewska pisała w swoich pamiętnikach, że pierwsze spotkanie z Napoleonem zakończyło się gwałtem, a ona zdecydowała się na ten romans tylko ze względów politycznych, bo wszyscy ją o to prosili. Niedługo później Walewska została oficjalną metresą Napoleona.

Romans cesarza z Walewską kryje wiele tajemnic, ale wiadomo, że sprowadził ją na trzy tygodnie do swej kwatery w pałacu w Finckenstein w Prusach Wschodnich, a w 1809 roku Maria zamieszkała na kilka miesięcy nieopodal jego rezydencji w Wiedniu. W tym czasie zaszła z Napoleonem w ciążę; na prośbę Anastazego Walewskiego wróciła do Walewic, gdzie w maju 1810 r. urodziła syna - Aleksandra. Przy okazji, wyszło na jaw, że za brak potomstwa w małżeństwie Napoleona z Józefiną winna jest cesarzowa. W 1809 roku Napoleon rozwiódł się z żoną… Zainteresowanie Napoleona Marią z pewnością było czymś więcej niż tylko romansem. Było to ogromne zauroczenie, które trwało najdłużej ze wszystkich romansów cesarza. Po poznaniu Marii Napoleon zapewne ze znacznie większą sympatią i zrozumieniem odnosił się do związanych z nim nadziei Polaków. A to i tak dużo.

I choć romans dobiegł końca, Napoleon zaopiekował się Marią i synem finansowo. Nadał Aleksandrowi tytuł hrabiego, który jako pierwszy z Walewskich używał herbu i przydomku Colonna. Ofiarował Marii pałacyk w Paryżu, a synowi olbrzymi majątek, którym do jego pełnoletności miała zarządzać tylko Maria Walewska, co było ewenementem na owe czasy.

Hrabia Aleksander Colonna-Walewski już jako młodzieniec wziął udział w Powstaniu Listopadowym i w 1831 r. otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Następnie swoje życie związał z Francją. Został wybitnym politykiem, a inteligencją podobno przewyższał samego Napoleona; był m.in. ambasadorem Francji w Wielkiej Brytanii, ministrem spraw zagranicznych oraz ministrem kultury i sztuki Cesarstwa Francji.

Dlaczego wciąż żywa legenda Marii Walewskiej? Zawsze kiedy jest mowa o miłości, miłości nieszczęśliwej, takiej jaką była miłość Marii i Napoleona, o miłości pełnej niespełnionych obietnic, kiedy jest to miłość tragiczna owiana w wielu miejscach tajemnicą, to wszystko pobudza wyobraźnię i sprawia, że taka miłość staje się ponadczasowa .

Niestety dziś Walewska znana jest przede wszystkim w kręgu historyków i pasjonatów epoki napoleońskiej.