Aktualności

Pierwszego dnia 'Kongresu 590' odbywającego się w podrzeszowskiej Jasionce, tytuł Zasłużonego dla Województwa Podkarpackiego nadano Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu, twórcy Centralnego Okręgu Przemysłowego.

     Kongres oficjalnie otworzyli prezydent RP Andrzej Duda i premier Beata Szydło, których w imieniu Podkarpacia powitał marszałek Władysław Ortyl. Podczas specjalnej sesji, która w ramach Kongresu 590 poświęcona została osiągnięciom Centralnego Okręgu Przemysłowego i jego wpływowi na rozwój kraju marszałek W. Ortyl podkreślał znaczenie dziedzictwa COP dla rozwoju Podkarpacia i całej Polski.

     Debatę pt. "Transformacja Centralnego Okręgu Przemysłowego w innowacyjne strefy ekonomiczne oparte o gospodarkę 4.0" rozpoczęło wręczenie honorowej odznaki „Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego” pośmiertnie dla Eugeniusza Kwiatkowskiego, wicepremiera i ministra skarbu II RP. Laudację na cześć zasłużonego wygłosił marszałek Władysław Ortyl.

     - Mam dziś zaszczyt uhonorować ministra i wicepremiera polskiego rządu, twórcę COP-u - człowieka, który może być autorytetem i wzorem dla kolejnych pokoleń. W poczet „Zasłużonych dla Województwa Podkarpackiego” przyjmujemy człowieka, dla którego największym honorem była służba publiczna, bezcenną wartością była Polska,  a który klucz do jej budowy widział w kompetencjach i profesjonalizmie. Dziękując za stworzenie fundamentów pod wielkie dzieła, które stały się zaczynem chociażby Doliny Lotniczej i podwalinami rozwoju Podkarpacia, z dumą i radością chcę wręczyć pamiątkową odznakę „Zasłużonego dla Województwa Podkarpackiego” dla Eugeniusza Kwiatkowskiego – powiedział w laudacji marszałek Ortyl.

     Z rąk marszałka Władysława Ortyla oraz przewodniczącego sejmiku Jerzego Cyprysia wyróżnienie odebrała Julita Maciejewicz-Ryś, wnuczka Eugeniusza Kwiatkowskiego, która znana jest w Nowej Dębie, m.in. z wizyty na rocznicę COP-u.

    Wnuczka twórcy COP-u dziękowała władzom województwa za pomysł uhonorowania dziadka za jego dokonania. Cieszyła się, że po 80 latach od budowy COP wciąż pamięta się o jego pracy i można wciąż zbierać jej owoce. Wspominała, że dziadek był człowiekiem bardzo skromnym, nigdy nie mówił o swoich osiągnięciach. Swoją wiedzę i doświadczenie wykorzystywał dla rozwoju Polski. Najważniejszym celem i jednocześnie honorem była dla niego służba publiczna. Gospodarka była dla niego podstawą rozwoju Polski. Uważał on, że im polska gospodarka będzie na wyższym poziomie, tym bardziej państwo będzie niezależne i tym bardziej będzie znajdować się w kręgu zainteresowania świata. - Żałuję, że mój dziadek nie doczekał chwili, kiedy jest tak pięknie honorowany. Dziś po latach można zastanawiać się jak to możliwe, że w tak krótkim czasie udało się osiągnąć tak wiele - powiedziała podczas uroczystości Julita Maciejewicz-Ryś, która nie kryła wzruszenia z otrzymanego wyróżnienia.
 

      Centralny Okręg Przemysłowy był największym przedsięwzięciem ekonomicznym II Rzeczypospolitej. Jego celem było zwiększenie ekonomicznego potencjału Polski, rozbudowa przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego, a także zmniejszenie biedy i bezrobocia. 

Był to okręg przemysłowy o powierzchni 60.000 km² (44 powiaty) i zamieszkany przez 6 mln ludzi, budowany w latach 1937–1939 w południowo-centralnych dzielnicach Polski. Obejmował swoim zasięgiem obszary województw: wschodnią część kieleckiego, wschodnią krakowskiego, zachodnią lubelskiego i zachodnią lwowskiego. Były tam w większości ziemie nieurodzajne i przeludnione gospodarstwa rolne. Ludność wiejska stanowiła blisko 83% populacji. Zakłady COP zapewniły pracę na terenach dotkniętych największym bezrobociem, a budowa infrastruktury towarzyszącej podniosła poziom cywilizacyjny tych terenów. Wydatki na budowę COP pochłonęły sumę 2,4 mld zł. Na rozwój COP-u przeznaczano w latach 1937–1939 około 60% całości wydatków inwestycyjnych.

Najważniejsze inwestycje COP w latach 1937-39 to: Zakłady Południowe wraz z miastem Stalowa Wola, Państwowe Zakłady Lotnicze w Mielcu, Fabryka Obrabiarek (jako filia Zakładów Cegielskiego z Poznania) oraz Wytwórnia Silników Nr 2 Państwowych Zakładów Lotniczych w Rzeszowie, Fabryka Gum Jezdnych w Dębicy, fabryki gumy, obrabiarek (produkująca m.in. broń) w Sanoku, Radomiu i Starachowicach, wytwórnie amunicji w Kraśniku, Nowej Dębie (ówczesnej Dębie – Wytwórnia Amunicji nr 3).

     Dla uhonorowania 80-lecia powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego, Narodowy Bank Polski wyemitował 5-złotową monetę kolekcjonerską, z motywem jednej z inwestycji COP-u. Jedna z monet trafiła jako pamiątka do wnuczki Eugeniusza Kwiatkowskiego – pani Julity Maciejewicz-Ryś.  

---

     Eugeniusz Felicjan Kwiatkowski urodził się 30 grudnia 1888 roku w Krakowie, ale dzieciństwo spędził na Kresach, niedaleko Zbaraża. Wychował się w rodzinie, w której kultywowano patriotyczne tradycje. Ojciec Jan Kwiatkowski był powstańcem styczniowym. Eugeniusz Kwiatkowski zdobył wykształcenie na Politechnice Lwowskiej, a następnie w Monachium. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich. Już w wolnej Polsce powierzono mu stanowiska ministra przemysłu i handlu oraz wicepremiera i ministra skarbu. Z jego pracą nierozerwalnie związane są takie wydarzenia jak budowa portu w Gdyni oraz połączenie Śląska z wybrzeżem i budowa magistrali kolejowej Śląsk–Gdynia. W jego koncepcji rozwoju gospodarczego fundamentalną rolę odgrywało tworzenie polskiego przemysłu. W II połowie lat 30-tych był politykiem o ugruntowanej renomie, znanym ze swej niezależności, stawiającym na pierwszym miejscu kompetencje. To nie przysparzało mu samych przyjaciół. Po kolejnych wyborach w 1935 r. prezydent Ignacy Mościcki naciskał, by w rządzie znalazło się miejsce dla Eugeniusza Kwiatkowskiego. Nie zgodził się na to Walery Sławek i z tego powodu jego misja została przerwana. Prezydent był nieugięty, a jego upór miał strategiczne znaczenie dla kraju. Eugeniusz Kwiatkowski został ministrem skarbu i wicepremierem w rządach Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego i Felicjana Sławoja Składkowskiego. Wizję planu gospodarczego, którego fundamentem był COP, przedstawił w lutym 1937 roku. Patrzył dalekowzrocznie, miał już wizję COP-u aż do połowy lat 50-tych. Szkoda, że ten ambitny gospodarczo projekt przerwała wojna. Centralny Okręg Przemysłowy był największym przedsięwzięciem ekonomicznym II RP. Jego celem było zwiększenie ekonomicznego potencjału Polski, a także zmniejszenie biedy i bezrobocia poprzez rozbudowę przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. COP zajmował prawie 60.000 km² - na terenach województw kieleckiego, krakowskiego, lubelskiego i lwowskiego, gdzie mieszkało 6 mln ludzi. Były tam w większości ziemie nieurodzajne i przeludnione. Ludność wiejska stanowiła blisko 83% populacji. Najważniejsze inwestycje na terenie dzisiejszego Podkarpacia to budowa - Zakładów Południowych wraz z miastem Stalowa Wola, Państwowych Zakładów Lotniczych w Mielcu, Fabryki Obrabiarek (jako filia Zakładów Cegielskiego z Poznania) oraz Wytwórni Silników w Rzeszowie, Fabryki Gum Jezdnych w Dębicy czy wytwórni amunicji w dzisiejszej Nowej Dębie. Eugeniusz Kwiatkowski był typem państwowca. Po wojnie chciał nadal pracować dla Ojczyzny i przyszłych pokoleń. Oferował swoją wiedzę i doświadczenie. Szybko tych złudzeń został pozbawiony wraz ze wszystkimi funkcjami. Wrócił do Krakowa. Zmarł w sierpniu 1974 roku. Ceremonia pogrzebowa odbyła się na Wawelu, a przewodniczył jej kardynał Karol Wojtyła, który nad trumną powiedział „Logika życia tego człowieka wymaga, ażeby modlitwa za jego duszę popłynęła z Wawelskiej Katedry. Zmiany ustrojowe w Polsce po 1989 roku rozpoczęły proces przywracania pamięci o tym wielkim Polaku. W listopadzie 1996 został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, a sejm ustanowił rok 2002 "Rokiem Eugeniusza Kwiatkowskiego".

Żródło: www.podkarpackie.pl
www.nowiny24.pl

Oprac. RL/MM